Các nhà nước Cộng sản thường ướp xác, trưng bày thi thể của lãnh tụ đất nước họ là vì Đảng, Chính phủ của họ muốn duy trì di sản của chế độ. Những nhà lãnh đạo muốn thể hiện rằng họ là trung tâm của tôn giáo chính trị ở các quốc gia đó.
54 năm sau ngày lãnh đạo Cộng sản Việt Nam, Hồ Chí Minh qua đời, thi hài của ông vẫn còn trưng bày trong lăng Ba Đình, bất chấp di nguyện được hỏa táng của ông trước khi lìa trần.
“Lần đầu tiên tôi nhìn thấy thi thể của ông Hồ đang nằm đó, trong một không khí rất là trang trọng. Từng đoàn người vào viếng và tôi nhận thấy đa số đều bật khóc khi nhìn thấy thi hài thì tôi cũng xúc động theo.
Là một người nghiên cứu lịch sử, mình được chạm mặt, được thấy một nhân vật lịch sử thì cảm xúc đó nó lớn hơn là mình đọc trong sách báo.”
Đinh Kim Phúc, cựu giảng viên bộ môn lịch sử, trường Đại học Mở TP.HCM, kể về lần đầu ông ra Hà Nội viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh hồi năm 1986.
“Những nước theo chế độ Cộng sản thì lãnh tụ rất là quan trọng. Niềm tin vào lãnh tụ và biểu tượng của lãnh tụ là sức mạnh để tập hợp cả tất cả các lực lượng để mà chiến đấu cho cái khẩu hiệu đề ra từ ban đầu.
Mặc dù di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là sau khi ông mất phải hỏa táng, nhưng mà một trong những lý do khiến Ban chấp hành Trung ương Đảng lúc bấy giờ quyết định gìn giữ thi hài của Hồ Chí Minh là vì đồng bào miền Nam rất nhiều người chưa gặp mặt, chưa thấy mặt tận mắt hình ảnh Hồ Chí Minh. Do đó, Ban Chấp hành Trung ương quyết định giữ gìn thi hài của chủ tịch Hồ Chí Minh.”
Trong di chúc của mình, Hồ Chí Minh nêu mong muốn về vấn đề an nghỉ sau khi qua đời rằng “Sau khi tôi đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân. Tôi yêu cầu thi hài tôi được đốt đi, tức là “hỏa táng”. Tôi mong rằng cách “hỏa táng” sau này sẽ được phổ biến. Vì như thế đối với người sống đã tốt về mặt vệ sinh, lại không tốn đất ruộng. Khi ta có nhiều điện, thì “điện táng” càng tốt hơn.”
Dù Hồ Chí Minh có nguyện vọng được hoả táng, tuy nhiên thực tế cho thấy lãnh đạo Đảng Cộng sản và chính phủ Việt Nam qua các thời kỳ cho đến tận ngày nay vẫn chưa có ý định thực hiện điều đó.
Văn phòng Chính phủ Hà Nội, hôm 24/8/2023 ban hành Thông báo số 351 của Thủ tướng yêu cầu các bộ như Bộ Quốc phòng, Bộ Xây dựng, Bộ Văn hóa thể thao và du lịch… kết hợp làm việc, nhằm đảm bảo nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tiến sỹ Lịch sử Olga Dror, chuyên nghiên cứu về Hồ Chí Minh, nói rằng các nhà nước Cộng sản thường ướp xác, trưng bày thi thể của lãnh tụ đất nước họ là vì:
“Đảng và Chính phủ của họ muốn duy trì di sản của chế độ. Những nhà lãnh đạo muốn thể hiện rằng họ là trung tâm của tôn giáo chính trị ở các quốc gia đó.”
Trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển, người dân có xu hướng không còn quan tâm nhiều đến ý thức hệ Cộng sản mà đa số chỉ muốn làm việc và kiếm tiền. Do đó, bà Olga nhận định:
“Đảng phải giữ mối liên hệ giữa người sáng lập ra nhà nước Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và người dân. Đây là điều là cần thiết để duy trì hệ thống Xã hội chủ nghĩa trong khi tình hình đang thay đổi.
Nhưng tôi nghĩ rằng Chính phủ Việt Nam ngày càng gặp nhiều khó khăn hơn trong việc duy trì mối liên hệ này. Chính phủ yêu cầu các trường học, doanh nghiệp, cơ quan đoàn thể… tổ chức các buổi viếng thăm lăng Chủ tich Hồ Chí Minh và các tour du lịch cũng khuyến khích đến nơi này.”
(Theo RFA)