Tuy vậy, Việt Nam khó mà đi theo Philippines để có lập trường chung chống Trung Quốc.
Mặc dù Hà Nội và Manila khó giải tỏa những tranh chấp riêng giữa hai nước trên Biển Đông, nhưng việc họ xích lại gần nhau và phối hợp hành động trước Trung Quốc sẽ khiến Bắc Kinh cảm thấy khó chịu, các nhà phân tích cho biết.
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr đến Hà Nội hôm 30/1, Việt Nam và Philippines đã ký thỏa thuận hợp tác cảnh sát biển giữa hai nước để ngăn chặn và xử lý các sự cố trên các vùng biển tranh chấp.
Thỏa thuận này giúp ‘tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau giữa hai nước,” văn phòng ông Marcos cho biết trong một thông cáo.
Theo thảo thuận, bộ chỉ huy cảnh sát biển hai bên sẽ tăng cường liên lạc và sẽ có những biện pháp để đảm bảo an toàn cho ngư dân của hai nước.
Cả Hà Nội và Manila đều có tranh chấp chủ quyền với Bắc Kinh trên Biển Đông. Trong thời gian qua, nhất là sau khi Tổng thống Marcos lên nắm quyền, căng thẳng giữa Manila và Bắc Kinh đã dâng cao khi Trung Quốc liên tục quấy rối tàu bè của Philippines hoạt động trrong vùng đặc quyền kinh tế của nước này.
Phía Trung Quốc đã có phản ứng tiêu cực từ khi có thông tin về thỏa thuận cảnh sát biển Việt Nam-Philippines sẽ được ký kết trước chuyến công du của ông Marcos.
Hôm 26/1, tức 4 ngày trước khi ông Marcos đến Hà Nội, tờ Hoàn cầu Thời báo, phụ bản của Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã cảnh báo Hà Nội và Manila đừng có tìm cách loại Trung Quốc ra trên vấn đề Biển Đông.
Tờ báo này dẫn lời ông Từ Lệ Bình, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói rằng cho dù thỏa thuận này được cho là ‘sẽ giúp hai nước quản lý tốt xung đột trong vùng biển tranh chấp’ nhưng một số tranh chấp chủ quyền giữa Việt Nam và Philippines trên Biển Đông ‘không thể nào dung hòa được’.
“Bất kỳ giải pháp nào cho tranh chấp Biển Đông cũng không thể đạt được nếu không có Trung Quốc,” ông Từ được dẫn lời nói. “Tìm cách loại Trung Quốc ra và tạo thành các hội nhóm nhỏ để giải quyết vấn đề Biển Đông sẽ chỉ làm cho vấn đề trở nên phức tạp hơn.”
Cũng trên Hoàn cầu Thời báo, ông Cố Hiểu Tùng, viện trưởng Viện Nghiên cứu ASEAN của Đại học Đại dương Nhiệt đới Hải Nam, nói hôm 29/1 rằng: “Việc ký kết thỏa thuận cảnh sát biển giữa hai nước nếu là để duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông, Trung Quốc cũng sẽ đón nhận. Tuy nhiên, nếu nó được dùng để chống lại Trung Quốc, Trung Quốc sẽ kiên quyết phản đối”.
Ông Trần Tương Miểu, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hải quân Thế giới tại Viện Nghiên cứu Nam Hải Quốc gia, giải thích với Hoàn cầu Thời báo rằng hợp tác cảnh sát biển Philippines và Việt Nam dựa trên sự công nhận lẫn nhau về việc quyền chấp pháp trên biển ‘có nghĩa là đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc bị loại ra’.
“Nếu các tàu đánh cá Trung Quốc chạy vào vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, mà Philippines và Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền, thì nó sẽ tạo thêm áp lực và tăng thêm cái giá cho Trung Quốc trong việc bảo vệ các quyền trên biển của chúng tôi, bởi vì lực lượng cảnh sát biển Việt Nam và Philippines có thể chia sẻ thông tin và hợp tác chấp pháp trong khuôn khổ thỏa thuận,” ông Trần phân tích.
Tuy nhiên cả ông Cố và ông Trần đều thể hiện sự tin tưởng rằng Việt Nam khó mà đi theo Philippines để có lập trường chung chống Trung Quốc.
Còn ông Trần lưu ý rằng bất chấp Việt Nam có tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc, chính sách Biển Đông của Việt Nam cũng nhấn mạnh hợp tác với Trung Quốc. “Không nghi ngờ gì quan hệ căng thẳng với Trung Quốc không có lợi cho sự phát triển kinh tế và ổn định xã hội của Việt Nam” ông Cố cảnh báo.
“Philippines có liên minh quân sự với Mỹ, và họ sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào Mỹ,” ông Trần lưu ý. Ông cũng đánh giá cao chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ của Việt Nam và cho rằng ‘khó có khả năng Việt Nam sẽ bị Philippines dẫn dắt trong vấn đề Biển Đông’.
(Theo VOA)
