Cư dân California hôm Thứ Ba, 14 Tháng Chín, đi bỏ những lá phiếu cuối cùng để quyết định ông Gavin Newsom tiếp tục làm thống đốc hay liệu tiểu bang đông dân nhất nước Mỹ sẽ đi theo đường lối bảo thủ hơn, theo AP.
Ông Newsom (Dân Chủ) đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò ý kiến. Ông là thống đốc thứ tư trong lịch sử Mỹ và thứ nhì ở California vướng bỏ phiếu bãi nhiệm. Cách đây chưa đầy ba năm, ông đắc cử vang dội.
“Tôi cảm thấy ổn, miễn là cử tri đi bầu đông,” ông Newsom nói sau khi chào hỏi thiện nguyện viên ở San Francisco vài giờ trước khi phòng phiếu đóng cửa hôm Thứ Ba.
Kết quả bầu cử bãi nhiệm khó dự đoán hơn bầu cử thông thường, ông Newsom cho hay.
“Họ bày ra chuyện này để bắt kịp chúng ta trong lúc chúng ta đang ngủ,” ông Newsom nói. “Nhưng tôi nghĩ, như quý vị thấy ngay từ sớm, cử tri Dân Chủ đi bầu rất đông, và tôi cảm thấy mình được quá nhiều.”
Ứng cử viên hàng đầu bên phía Cộng Hòa là người điều hợp chương trình hội đàm trên radio Larry Elder có xu hướng bảo thủ. Nếu đắc cử, ông sẽ là thống đốc gốc Phi Châu đầu tiên của California.
Cuối ngày Thứ Hai, ông Newsom nhận được sự ủng hộ quý giá từ Tổng Thống Joe Biden. Đích thân đến California vận động cho vị thống đốc cùng đảng Dân Chủ, ông Biden cảnh báo cuộc bầu cử bãi nhiệm có thể định hướng nước Mỹ về vấn đề COVID-19, quyền sinh sản và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Kết quả cuộc bỏ phiếu rất có thể ảnh hưởng cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm 2022 để tiếp tục xác định đảng nào nắm quyền kiểm soát Quốc Hội. Theo lịch sử, đảng kiểm soát Tòa Bạch Ốc thường mất ghế vào giữa nhiệm kỳ tổng thống.
Tổng Thống Biden tuyên bố những vấn đề trong cuộc bầu cử tổng thống 2020 nay lại nổi lên ở California, và hậu quả sẽ thê thảm nếu ông Newsom bị bãi nhiệm. Phát biểu trước hàng trăm ủng hộ viên reo hò trong buổi mít tinh chiều tối Thứ Hai ở Long Beach, phía Nam Los Angeles, Tổng Thống Biden gọi ông Elder là “bản sao” của cựu Tổng Thống Donald Trump.
“Mọi cặp mắt trên cả nước đang hướng về California,” ông Biden nói. Cuộc bầu cử bãi nhiệm “sẽ vang dội khắp đất nước và khắp thế giới.”
Trong khi đó, tại buổi mít tinh ở Orange County, ông Elder hối thúc ủng hộ viên kêu gọi bạn bè và hàng xóm đi bỏ phiếu. Cử tri Cộng Hòa sẽ phải đi bầu với số lượng kỷ lục vào Thứ Ba mới đuổi kịp cử tri Dân Chủ, vì số cử tri Dân Chủ đã bỏ phiếu qua thư vượt xa số cử tri Cộng Hòa. Trong số 22 triệu cử tri, gần 8.6 triệu người đã bỏ phiếu qua thư.
“Hãy nhớ kêu gọi bạn bè đi bầu, đi bầu, đi bầu, rồi cố kêu gọi thêm 10 người bạn khác đi bầu. Và hãy gọi điện thoại từng người, gõ cửa từng nhà. Chúng ta sẽ thắng vụ này nếu chúng ta đi bầu,” ông Elder nói trong buổi mít tinh tại khách sạn ở Costa Mesa.
Năm 2003, cư dân California bỏ phiếu bãi nhiệm Thống Đốc Gray Davis (Dân Chủ) và bầu tài tử Arnold Schwarzenegger (Cộng Hòa) lên thay. Ông Schwarzenegger tái đắc cử năm 2006, lần gần đây nhất mà một ứng cử viên Cộng Hòa giành chức thống đốc ở California.
Cuộc bầu cử bãi nhiệm lần này chủ yếu bắt nguồn từ việc một số cư dân bất bình với cách chống dịch COVID-19 của Thống Đốc Newsom, như ra lệnh đóng cửa toàn tiểu bang. Phe chỉ trích cho rằng ông quá mạnh tay, đóng cửa doanh nghiệp và trường học lâu hơn mức cần thiết. Thống Đốc Newsom khẳng định làm vậy là để cứu mạng người.
“Tôi rất bất bình. Lẽ ra nên để người dân tự do lựa chọn. Vậy là sao? Độc tài hả?” bà Janet Webb, 69 tuổi, cư dân Lafayette, nói. Bà Webb bỏ phiếu cho ông Elder.
Bà Webb kể gia đình và bạn bè của bà bị chia rẽ vì cứ cãi nhau về cách chống dịch của Thống Đốc Newsom, và do đó, có thể bà phải dọn đi tiểu bang khác.
“Tôi không thể sống ở đây như thế này nếu họ ép buộc mọi người chích ngừa,” bà Webb nói.
Phiếu bãi nhiệm gồm hai câu hỏi: Có nên bãi nhiệm ông Newsom hay không? Và nếu có, nên chọn ai thay thế? Có 46 ứng cử viên thay thế để chọn. Nếu đa số cử tri quyết định giữ lại ông Newsom, kết quả câu số hai coi như vô giá trị.
Cô Briana Mendoza, 30 tuổi, nhân viên xã hội ở San Diego, cho rằng không nên gây rối loạn thêm cho California. Cô bỏ phiếu cho ông Newsom.
“Đang giữa đại dịch. Tại sao chúng ta lại bãi nhiệm vị thống đốc thời gian qua luôn cố ngăn chặn virus lây lan?” cô Mendoza nói.
Cô Mendonza tin rằng ông Newsom vướng vụ bầu cử bãi nhiệm vì đã dự tiệc sinh nhật tại nhà hàng sang trọng ở Napa Valley năm ngoái, vi phạm quy định ngừa COVID-19 mà chính ông ban hành. Tuy nhiên, cô cho rằng nỗ lực bãi nhiệm ông Newsom của một nhóm nhỏ người Cộng Hòa sẽ không thành công.
“Chúng tôi không muốn ông Elder làm thống đốc,” cô nói. “Buồn cười quá. Chúng tôi vừa mới loại ông Trump. Chúng tôi không muốn có bù nhìn của ông Trump.”
Ngoài ông Elder, những ứng cử viên nổi bật khác của đảng Cộng Hòa có cựu Thị Trưởng San Diego – Kevin Faulconer, Dân Biểu California – Kevin Kiley, cựu vận động viên Olympic – Caitlyn Jenner, và thương gia John Cox. Phía Dân Chủ thì có ông Kevin Paffrath, chuyên gia cố vấn tài chánh rất đông ủng hộ viên trên YouTube.
Đến nay, không có bằng chứng nào được xác nhận là cuộc bầu cử bị gian lận lan tràn. Ban vận động tranh cử của ông Elder mở mục báo cáo gian lận trên trang web của họ, từ lâu trước khi có bất kỳ kết quả nào.
Thống Đốc Newsom tuyên bố sẽ chấp nhận kết quả bầu cử, đồng thời kêu gọi ông Elder cũng như những ứng cử viên khác làm như vậy.
“Là người Mỹ, tôi thấy xấu hổ. Tôi ghê tởm chuyện đó. Dẹp đi. Làm người lớn đi. Những người này đúng là đang phá hoại nền dân chủ cũng như niềm tin và định chế của chúng ta,” ông nói.
Khi được yêu cầu cung cấp bằng chứng về bất kỳ hoạt động bầu cử khả nghi nào, bà Ying Ma, phát ngôn viên của ông Elder, nói ban tranh cử của ông Elder mong muốn “mọi lá phiếu hợp lệ được kiểm” và “bất kỳ trò gian lận nào cũng sẽ không thể cản đường ông ấy trở thành thống đốc kế tiếp.”
Theo Người Việt
