Vụ giữ hồ sơ mật của Biden có gì khác so với Trump?

Tổng thống Biden tuyên bố rất coi trọng thông tin mật và ông “rất ngạc nhiên khi biết rằng có hồ sơ của chính phủ ở tại văn phòng đó và làm sao các hồ sơ này được đưa đến.”

Việc phát hiện ra các tài liệu mật, trong thời gian làm phó tổng thống dưới chính phủ Obama, tại một văn phòng ở Washington, DC, mà Tổng Thống Joe Biden từng làm việc, khiến đảng Cộng Hòa la toáng lên, cho rằng có một tiêu chuẩn kép không công bằng được áp dụng đối với “kho tài liệu mật” tại Mar-a-Lago của cựu Tổng Thống Donald Trump.

Tuy nhiên, trên thực tế, cả hai tình huống về việc “phát hiện” hồ sơ mật này rất khác nhau.

Dựa trên những gì được công khai cho đến nay, sau đây là những phân tích các điểm giống và khác nhau của hai trường hợp, theo nhật báo The New York Times.

Hai vụ “giữ hồ sơ mật” này giống nhau như thế nào?

Ở cấp độ cơ bản, cả hai trường hợp đều liên quan đến các hồ sơ mật mà ông Trump và ông Biden lưu giữ một cách không phù hợp sau khi rời nhiệm sở.

Theo Đạo Luật Hồ Sơ Tổng thống, các hồ sơ ở Tòa Bạch Ốc phải được chuyển đến Cơ Quan Lưu Trữ Liên Bang khi chính quyền mãn nhiệm.

Các thùng đựng hồ sơ của cựu Tổng thống Trump

Bộ Tư Pháp đang cân nhắc kỹ lưỡng cả hai trường hợp

Trong trường hợp của ông Trump, ông Merrick Garland, bộ trưởng Tư Pháp, đã chỉ định ông Jack Smith làm công tố viên đặc biệt để thụ lý cuộc điều tra.

Trong trường hợp của ông Biden, ông Garland cũng đã chỉ định một biện lý do cựu Tổng Thống Trump chỉ định là ông John Lausch Jr., tiến hành một cuộc điều tra sơ khởi để giúp vị bộ trưởng Tư Pháp đương nhiệm xác định liệu có nên chỉ định một công tố viên đặc biệt hay không.

Hai trường hợp này khác nhau ra sao?

Có các lỗ hổng quan trọng trong việc lưu giữ hồ sơ chính phủ mà không được phép trong cả hai trường hợp, nhưng với những thông tin đang có hiện nay, có sự khác biệt đáng kể về cách tài liệu chính phủ được giữ sai luật được đưa ra ánh sáng, số lượng các hồ sơ và,  quan trọng nhất, cách thức phản ứng trái ngược giữa ông Trump và ông Biden.

Ông Trump và các luật sư phụ tá chống lại những nỗ lực chính phủ liên tục thực hiện nhằm lấy lại tất cả các hồ sơ, kéo dài khoảng một năm rưỡi.

Trong khi đó các luật sư của ông Biden báo cáo ngay lập tức cho Cơ Quan Lưu Trữ và Bộ Tư Pháp và Tòa Bạch Ốc cho biết đã hợp tác đầy đủ với các cơ quan liên đới.

Và những hành động khác biệt rõ ràng này của hai phía đều có ý nghĩa về hậu quả pháp lý.

Các hồ sơ tìm thấy ở đâu?

Trong trường hợp của ông Trump, hàng trăm hồ sơ của chính phủ được đánh dấu là mật cùng với hàng ngàn tài liệu và hình ảnh chưa được phân loại được đưa đến nhà ở của ông tại khu nghỉ mát Mar-a-Lago sau khi ông rời nhiệm sở.

Cuộc điều tra của FBI phát hiện ra có nhiều người khác có mặt trong văn phòng, kể cả tại bàn làm việc riêng của ông Trump, theo hồ sơ tòa án.

Trong trường hợp của ông Biden, Tòa Bạch Ốc cho biết hôm Thứ Hai rằng có “một số lượng nhỏ tài liệu mật” được phát hiện trong một tủ được khóa lại, tại văn phòng Trung Tâm Penn Biden mà ông Biden sử dụng không thường xuyên, trong vai trò giáo sư danh dự cho trường đại học University of Pennsylvania, trong thời gian từ năm 2017 cho đến năm 2020, sau khi thôi làm phó tổng thống.

Văn phòng Trung Tâm Penn Biden

Làm thế nào mà các hồ sơ xuất hiện tại những nơi được khám phá?

Khi còn là tổng thống, ông Trump được cho là thường xuyên mang hồ sơ từ Phòng Bầu Dục (Oval Office) đến khu vực gia đình tổng thống trú ngụ trong Tòa Bạch Ốc. Trong cảnh hỗn loạn của những ngày cuối cùng tại vị, những hồ sơ chính phủ được đóng thùng cùng với các vật dụng cá nhân của ông Trump như quần áo cùng vật lưu niệm và đem đến Mar-a-Lago.

Hiện nay, vẫn chưa biết làm thế nào các hồ sơ từ thời chính quyền Barack Obama lại xuất hiện tại Trung Tâm Penn Biden. Hôm Thứ Ba, 10 Tháng Giêng, ông Biden tuyên bố rất coi trọng thông tin mật và ông “rất ngạc nhiên khi biết rằng có hồ sơ của chính phủ ở tại văn phòng đó và làm sao các hồ sơ này được đưa đến.”

Làm sao công chúng biết đến hai trường hợp này?

Trong trường hợp của ông Trump, vào mùa Xuân năm 2021, Cơ Quan Lưu Trữ Liên Bang phát hiện rằng các hồ sơ nổi bật bị thất lạc và yêu cầu ông trả lại. Sau đó, khoảng một năm, cơ quan này mới được ông Trump trả lại 15 thùng hồ sơ, khi đó giới chức liên bang mới phát hiện là có những hồ sơ mật trong đợt trả đầu tiên đó.

Vào Tháng Sáu, 2022, phía ông Trump ký xác nhận là đã giao hết toàn bộ hồ sơ của chính phủ, tuy nhiên, vào ngày 1 Tháng Tám năm đó, FBI lục soát Mar-a-Lago thu hồi lại hơn 30 thùng tài liệu, trong đó có nhiều hồ sơ mật quan trọng đến tình báo, an ninh quốc gia, và vũ khí nguyên tử.

Trong trường hợp của ông Biden, Tòa Bạch Ốc cho biết luật sư của tổng thống đã phát hiện ra các hồ sơ vào ngày 2 Tháng Mười Một, 2022, khi đang thu dọn đồ đạc văn phòng Trung Tâm Penn Biden để trả lại.

Trường hợp ông Biden là tự phát hiện và tự khai báo cho Cơ Quan Lưu Trữ Liên Bang.

Cách phản ứng của hai phía ra sao?

Tòa Bạch Ốc cho biết nhóm của ông Biden báo cáo ngay lập tức vấn đề với Cơ Quan Lưu Trữ Liên Bang vào cùng ngày phát hiện hồ sơ và cơ quan này đã thu hồi các tài liệu vào sáng hôm sau.

Nhóm pháp lý của ông Biden kể từ đó hợp tác chặt chẽ với Cơ Quan Lưu Trữ Liên Bang và Bộ Tư Pháp “để bảo đảm mọi hồ sơ của chính quyền Obama-Biden đều thuộc quyền sở hữu của chính phủ một cách thích hợp,” theo thông báo của tòa Bạch Ốc.

Ngược lại, trong khoảng 18 tháng, ông Trump và các phụ tá pháp lý của ông tìm mọi cách trì hoãn việc trả lời các yêu cầu được liên tục thúc giục của Cơ Quan Lưu Trữ Liên Bang. Hơn thế nữa, sau đó ông Trump không tuân thủ đầy đủ trát đòi hồ sơ và nói dối đã trả đủ hồ sơ hồi Tháng Sáu, nhưng vụ lục soát của FBI vào Tháng Tám cho thấy hồ sơ mật của chính phủ vẫn còn ở Mar-a-Lago.

Hồ sơ tòa án tiết lộ hình ảnh máy quay phim an ninh cho thấy “hồ sơ mật có thể đã bị giấu và đem đi” khỏi phòng chứa đồ ở Mar-a-Lago sau khi có trát đòi.

Biện minh của hai phía về hồ sơ mật ra sao?

Đối diện áp lực che giấu hồ sơ mật, ông Trump ngang nhiên tuyên bố rằng trước khi rời nhiệm sở, ông đã giải mật các hồ sơ.

Tuy nhiên, không có bằng chứng đáng tin cậy nào chứng minh cho lời tuyên bố của ông Trump, và chính các luật sư của cựu tổng thống phải đối phó với điều này trước tòa, vì những hậu quả nghề nghiệp khi nói dối.

Sau đó, các luật sư của ông Trump lại đưa ra một lập luận hoàn toàn trái luật pháp rằng tất cả những gì mà cựu tổng thống đem về Mar-a-Lago, trong đó có hồ sơ chính phủ, là tài sản riêng của cựu tổng thống.

Luật Hồ Sơ Tổng Thống quy định tất cả mọi tài liệu, ngay cả ghi chú viết tay, tại Tòa Bạch Ốc, đều thuộc về chính phủ Mỹ.