Khi các chuyên gia phân tích phương Tây lần đầu tiên nhìn thấy hình chữ Z vẽ tay bí ẩn trên các xe tăng và xe tải quân sự của Nga tập trung ở khu vực biên giới giáp Ukraine vào ngày 19/2, họ bắt đầu đồn đoán về ý nghĩa của nó. Điều gây tò mò là Z không tồn tại trong bảng chữ cái cyrillic của Nga.
 |
Khi Moscow mở chiến dịch tấn công quân sự vào Ukrainengày 24/2, thêm nhiều khí tài quân sự Nga được nhìn thấy trang trí bằng chữ Z, cũng như các chữ cái khác như O, X, A và V. Các chữ cái này thường được đóng khung trong hình vuông, hình tam giác và một số hình dạng khác.
Theo báo Guardian, giả thuyết phổ biến nhất được các chuyên gia quân sự đưa ra nhằm lí giải cho sự xuất hiện của các chữ cái này là, chúng được viết theo các khu vực tương ứng nơi binh lính Nga thường đóng quân, với Z có thể là đại diện cho Zapad (phía tây).
 |
| Ảnh: Vision Times |
Những người khác tin, các chữ cái được sơn lên khí tài nhằm tránh việc binh lính Nga bắn nhầm đồng đội. Một số chuyên gia quân sự ủng hộ Điện Kremlin lại suy đoán, chữ Z là viết tắt của tên Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và chữ V thay cho tên Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Cho đến nay, Bộ Quốc phòng Nga không bình luận về bất kỳ giả thuyết nào. Thay vào đó, bộ này cho đăng trên trang Instagram của mình rằng, Z có nghĩa là Za pobedu (“vì chiến thắng”) và V là đại diện cho “sức mạnh của sự thật”.
Biểu tượng cho cuộc chiến
Trong 2 tuần qua, chữ Z từ một ký hiệu của quân đội đã trở thành biểu tượng chính cho sự ủng hộ đối với chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.
Chỉ 3 ngày kể từ khi mở màn chiến dịch, đài RT do Điện Kremlin bảo trợ đã thông báo trên các kênh truyền thông xã hội rằng, họ đang bán các mặt hàng in hình chữ Z, bao gồm áo phông và áo chui đầu có mũ, nhằm thể hiện sự ủng hộ đối với quân đội Nga.
Kể từ đó, vô số cuộc tụ tập đông người trên khắp đất nước đã được chính quyền tổ chức với những người Nga trẻ tuổi tham gia mặc áo in hình chữ Z. Chữ cái này cũng được sơn trên các tòa khu chung cư hoặc dán trên các bảng hiệu quảng cáo trên đường phố.
 |
| Các trẻ em mắc bệnh nan y ở một trại tế bần tại Kazan, miền nam Nga xếp hình chữ Z. Ảnh: Twitter |
Một số trường học đăng tải hình ảnh trẻ em đứng theo đội hình chữ Z. Một hình ảnh lan truyền trên mạng kể từ ngày 6/3 cho thấy, những đứa trẻ mắc bệnh nan y ở một trại tế bần tại thành phố Kazan, miền nam Nga đang xếp hình chữ Z để ủng hộ chiến dịch quân sự của chính phủ ở Ukraine.
Các quan chức Nga muốn thể hiện sự ủng hộ của họ đối với cuộc chiến thậm chí cam kết đưa chữ Z vào tên khu vực của họ. Sergei Tsivilev, thủ hiến vùng Kemerovo tuyên bố, ông đã quyết định đổi tên vùng và thêm chữ Z vào giữa, nên khu vực này hiện có thể được gọi là KuZbass.
Biểu tượng cũng bắt đầu xuất hiện ở bên ngoài nước Nga. Hôm 4/3, hàng nghìn người Serbia vẫy quốc kỳ Nga và mang theo logo chữ Z diễu hành khắp Belgrade, tới trước đại sứ quán Nga để thể hiện sự ủng hộ của họ đối với Moscow trong cuộc xung đột với Ukraine.
 |
| Ảnh: NYPost |
Một ngày sau, hôm 5/3, vận động viên thể dục dụng cụ người Nga, Ivan Kuliak (phải) mặc áo in chữ Z khi anh đứng cạnh vận động viên Kovtun Illia của Ukraine, người đoạt huy chương vàng tại giải vô địch thế giới ở Doha.
Phản ứng của công chúng Nga
Khi đi đây đó quanh thủ đô Moscow, bạn thỉnh thoảng sẽ bắt gặp các xe hơi có sơn chữ Z bên ngoài. Tuy nhiên, biểu tượng này không được dùng rộng rãi.
 |
| Một xe hơi của doanh nghiệp Nga có in hình chữ Z. Ảnh: Twitter |
Nga có truyền thống quảng bá các biểu tượng nhất định nhằm thu hút sự ủng hộ cho quân đội của họ. Trong quá trình sáp nhập Crưm, Nga đã tuyên truyền rầm rộ việc sử dụng các dải ruy băng màu cam và sọc đen biểu trưng cho Thánh George. Dải ruy băng này hiện được ưa chuộng ở Nga như một cách để thể hiện sự ủng hộ của công chúng đối với chính phủ và quân đội.
Tuy nhiên, một số người Nga đã tìm cách chế nhạo chữ Z. Trong các cuộc tuần hành phản đối chiến tranh diễn ra hôm 6/3 trên toàn quốc, một số người biểu tình đã cầm những tấm biển in chữ Zachem (Để làm gì?). Trên các mạng xã hội của Nga cũng xuất hiện nhiều nội dung châm biếm chữ Z.
Đáng lo ngại, một số thành viên của các nhóm phản chiến phi chính phủ tố cáo, biểu tượng chữ Z đã bí mật được vẽ trên cửa nhà họ. Những người này nghi ngờ đây có thể là một cách để đe dọa họ.
Tuấn Anh