Lần gần nhất Tần Cương xuất hiện trước công chúng là cuộc gặp với các quan chức Nga, Sri Lanka và Việt Nam hôm 25/6.
Vài ngày trước hội nghị ngoại trưởng của khối ASEAN trong tháng này, Trung Quốc nói với nước chủ nhà Indonesia rằng họ đổi đại diện đến dự do ‘tình huống đột xuất’ – điều này khiến Jakarta phải lật đật chỉnh lại kích cỡ chiếc áo truyền thống dành cho quan khách dự hội nghị.
Người lẽ ra sẽ mặc chiếc áo sơ mi bằng vải batik sặc sỡ là Ngoại trưởng Trung Quốc Tần Cương, vốn đã không thấy đâu trong gần một tháng và sẽ bỏ lỡ ít nhất một cuộc họp quan trọng khác vào tuần tới ở Nam Phi.
Kể từ đó, chính phủ Trung Quốc cho biết Tần đang nghỉ vì lý do sức khỏe nhưng không nói rõ, nhưng với những phát biểu này và các bình luận khác bị gỡ ra khỏi các bản ghi chính thức và không hề được đề cập trên truyền thông nhà nước, suy đoán đã lan truyền ở một quốc gia nổi tiếng là mơ hồ về đời sống riêng của các lãnh đạo.
“Sự biến mất của ông Tần đã gây ra nhiều bất định và bối rối về tính nhất quán, sự ổn định và độ tin cậy trong việc ra quyết định của Bắc Kinh,” ông Tôn Vân, giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson ở Washington, nhận định.
“Nếu một lãnh đạo ở cấp độ cận quốc gia có thể biến mất mà không có lời giải thích, mọi người sẽ cảm thấy khó tin tưởng và khó có thể dựa vào bất kỳ nhà lãnh đạo hay quan chức Trung Quốc nào và chức trách của họ.”
Khi được hỏi tại cuộc họp báo hàng ngày của Bộ Ngoại giao hôm 20/7về tình hình của Tần và khi nào ông sẽ trở lại làm việc, phát ngôn nhân Mao Ninh nói: “Tôi không có bất kỳ thông tin nào để trả lời câu hỏi này.”
Hôm 19/7, Trung Quốc cho biết rằng Ủy viên Quốc vụ Viện Vương Nghị – người tiền nhiệm của Tần, nhỏ con, thấp hơn ông Tần và đã mặc chiếc áo sơ mi dành cho ông Tần được sửa lại nhanh chóng ở Jakarta – cũng sẽ thay ông Tần đại diện cho Trung Quốc tại một cuộc họp của khối BRICS ở Johannesburg, Nam Phi vào ngày 24-25/7.
Cũng như sự vắng mặt ở Jakarta, việc Tần biến mất khỏi khung cảnh ngoại giao đang đặt ra những vấn đề về sắp xếp lịch trình cho các cam kết khác của Trung Quốc.
Sự vắng mặt kéo dài này sẽ ‘gây bối rối cho các nước vốn đang tìm cách xây dựng các kênh liên lạc với Trung Quốc’, Tống Văn Địch, nhà khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Úc cho biết.
“Việc có thể đoán trước và tính minh bạch là cần thiết để tiến hành thường xuyên các cuộc đối thoại và xây dựng lòng tin, cả hai đều là yếu tố chính cho sự hợp tác bền vững.”
Tần được coi là một ngôi sao đang lên trong nền chính trị Trung Quốc. Vốn từng là trợ lý của Chủ tịch Tập Cận Bình, ông được được bổ nhiệm làm ngoại trưởng hồi tháng 12 sau khi làm đại sứ ở Mỹ chưa đầy hai năm.
Kể từ khi lên làm ngoại trưởng, Tần đã đóng vai trò nổi bật trong việc lèo lái mối quan hệ Mỹ-Trung đầy sóng gió. Ông đã gặp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Bắc Kinh hồi tháng 6 trong chuyến công du Trung Quốc đầu tiên của một ngoại trưởng Mỹ sau 5 năm.
