Thủ tướng CSVN nhiều khả năng sẽ phải bày tỏ quan điểm về Ukraine và tình trạng đàn áp nhân quyền ở Việt Nam khi gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS-Yusof Ishak, chuyến thăm của ông Phạm Minh Chính tới Mỹ sẽ là cơ hội để Việt Nam giải thích về lập trường của mình đối với cuộc chiến Ukraine, trong bối cảnh Mỹ và các đồng minh ngày càng gây áp lực để Nga phải chấp dứt cuộc chiến đã kéo dài gần 3 tháng qua.
“Việt Nam sẽ phải giải thích rõ quan điểm của họ đối với tình hình Ukraine và quan hệ của Việt Nam đối với Nga. Ông Chính sẽ giải thích rõ về điều đó,” ông Hợp nói. “Mọi người đã biết rằng Việt Nam lên án cuộc chiến này trên nguyên tắc pháp lý quốc tế thế nhưng họ không lên án trực tiếp Nga mà chỉ nói rằng các bên liên quan một cách sớm nhất kết thúc chiến tranh.”
Theo ông Greg Poling, giám đốc Chương trình Đông Nam Á và Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) ở Washington DC, Mỹ hiểu được rằng Việt Nam bị phụ thuộc nhiều vào thiết bị quốc phòng của Nga và không thể thay đổi một sớm một chiều.
“Chính phủ Mỹ hiểu rằng chính phủ Việt Nam đang rất kiềm chế tới mức có thể trong việc lên án Nga vì những lý do tương tự như Ấn Độ,” ông Poling nói. “Việt Nam có chung đường biên giới trên bộ với Trung Quốc và phải chiến đấu với cuộc xâm lược qua biên giới đó vào năm 1979. Họ phải duy trì 50 tiền đồn ở Biển Đông để chống lại sự xâm lược hoặc phong tỏa tiềm tàng của Trung Quốc, và họ phải thực hiện tất cả những điều đó với 80% nguồn vũ khí đến từ Nga. Nên họ không thể hy sinh an ninh quốc gia của mình để lên án Nga trong cuộc xâm lược này dù hầu hết người Việt Nam có thiện cảm với Ukraine.”
Cùng nhận định này, ông Hợp cho rằng Mỹ sẽ thấu hiểu thế khó của Việt Nam khi quốc gia Đông Nam Á này không thể nêu tên Nga dù phản đối cuộc chiến tranh ở Ukraine, bởi “sự phụ thuộc của Việt Nam vào vũ khí Nga” và “rủi ro trong quan hệ với Trung Quốc.” Mặc dù vậy, theo vị tiến sỹ của ISEAS, trong khi Việt Nam tiếp tục nỗ lực đa dạng hóa nguồn cung vũ khí khỏi sự phụ thuộc vào Nga, thì Hà Nội phải làm rõ quan điểm của mình khi Thủ tướng Chính gặp mặt các lãnh đạo của Hoa Kỳ và Liên Hợp Quốc, có trụ sở ở New York, trong những ngày tới.
Đàn áp nhân quyền và dân chủ ngày càng tồi tệ ở Việt Nam
Không rõ nhân quyền có nằm trong nghị trình thảo luận tại Thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN trong tuần này hay không nhưng Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế (HRW) hôm 9/5 đã gửi một bức thư tới Tổng thống Biden để thúc giục người đứng đầu Nhà Trắng tập trung thảo luận vấn đề này và khuyến khích các lãnh đạo chuyên quyền, gồm cả thủ tướng Việt Nam, phải đối đầu trực tiếp với nhân quyền và dân chủ.
Bức thư này nói rằng các mục tiêu của thượng đỉnh, gồm tăng cường an ninh và kinh tế trong khu vực, sẽ không thể đạt được nếu không giải quyết trực tiếp môi trường nhân quyền đang trở nên tồi tệ hơn và dân chủ đang đi giật lùi tại Đông Nam Á.
Tổ chức có trụ sở ở New York nhắc đến cuộc đàn áp nhân quyền và dân chủ ngày càng tồi tệ ở Việt Nam, nơi hiện đang giam giữ và bỏ tù 150 người bất đồng chính kiến.
“Trong thời gian thượng đỉnh chính quyền Biden nên công khai kêu gọi thả tự do cho các tù nhân chính trị ở Việt Nam và Campuchia cũng như chỉ trích việc sự dụng các điều luật quá mức và mơ hồ nhắm vào những người bất đồng chính kiến,” bà Elaine Pearson, quyền giám đốc HRW viết trong bức thư.
Tuần trước, tổ chức BPSOS có trụ sở ở Virginia của Mỹ, và hơn 50 tổ chức dân sự khác cũng gửi một bức thư đến Tổng thống Biden yêu cầu Nhà Trắng nêu quan ngại với Thủ tướng Chính về việc Việt Nam “chủ trương bách hại các tôn giáo không chấp nhận bị chính phủ kiểm soát.”
Ông John Sifton, giám đốc vận động châu Á của HRW, nói với VOA tuần trước rằng: “Nếu chính quyền Biden tổ chức thượng đỉnh này và không công khai nêu lên những lo ngại về nhân quyền với các thành viên ASEAN thì nó sẽ gửi đi một thông điệp rằng những vi phạm nhân quyền giờ đây sẽ phần lớn được dung thứ dưới danh nghĩa giả mạo liên minh chống Trung Quốc.”
Người phát ngôn Nhà Trắng cho biết rằng Tổng thống Biden “chưa bao giờ kìm hãm việc nêu ra những lo ngại về nhân quyền khi ông có dịp trò chuyện với các nhà lãnh đạo khi điều đó có liên quan.”
Nhân quyền được xem là trọng tâm hàng đầu của chính quyền Biden-Harris trong chính sách đối ngoại của Mỹ khi tiếp cận các đối tác trên thế giới.
(Theo VOA)
Bài liên quan
Dân mạng nói gì khi Phạm Minh Chính lên máy bay đi họp ở Mỹ?
