Ý kiến nói làm thế nào mà Hoa Kỳ quan hệ với một nước mà vi phạm nhân quyền vẫn xảy ra hàng ngày, nếu không muốn nói là nghiêm trọng như vậy thì liệu sự nâng cấp quan hệ lên chiến lược toàn diện có làm tổn thương giá trị quan trọng nhất về dân chủ và nhân quyền của Hoa Kỳ hay không.
Lễ kỷ niệm lần thứ 29 Ngày Nhân quyền Việt Nam 11/5 vừa được tổ chức tại trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ, thu hút sự tham dự của nhiều Dân biểu liên bang, đại diện Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Uỷ hội Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF), Theo dõi Nhân Quyền (HRW) và nhiều tổ chức của người Việt cùng người hoạt động nhân quyền ở Mỹ.
Trong bài phát biểu của mình, cựu Dân biểu liên bang Leslie Byrne cho rằng trong quan hệ với Việt Nam, Hoa Kỳ đã không sử dụng các đòn bẩy, đặc biệt là về kinh tế, để buộc Hà Nội phải tôn trọng các cam kết quốc tế về nhân quyền.
Bà cho rằng quan hệ Việt-Mỹ như một người mẹ cho đứa con 20 đô la mỗi tuần với yêu cầu phải dọn dẹp nhà cửa nhưng đứa bé không làm mà vẫn đòi nhận tiền, nếu người mẹ vẫn đưa tiền, thì lần sau đứa trẻ này vẫn không dọn dẹp dù có nhận tiền. Bà nói:
“Hoa Kỳ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam. Chúng ta hiện có nhiều công cụ trong lĩnh vực kinh tế nhưng chúng ta đã không sử dụng.
Chúng ta cần gây sức ép nhiều hơn để họ dần thay đổi chứ không thể như cho đứa bé mỗi ngày 20 đô la nhưng họ không cải thiện tình trạng nhân quyền.”
Dân biểu Katie Porter, Đảng Dân chủ- California, cho rằng Hoa Kỳ cần nêu giá trị nhân quyền trong quan hệ với Việt Nam.
“Hoa Kỳ cần kiên quyết và rõ ràng rằng nếu Việt Nam muốn tăng cường quan hệ về kinh tế và thương mại với Hoa Kỳ, quốc gia này cần tôn trọng giá trị nhân quyền và chúng ta mong đợi từ các đồng minh.
Chúng ta luôn đồng hành cùng với người dân Việt Nam trong việc đòi tự do và công bằng.”
Nhắc lại những vi phạm nhân quyền đang diễn ra ở Việt Nam và khả năng hai quốc gia nâng cấp quan hệ từ Đối tác toàn diện hiện nay lên Đối tác chiến lược, Dân biểu Young Kim – Chủ tịch Tiểu ban đối ngoại khu vực Thái Bình Dương-Ấn Đội Dương phát biểu:
“Chúng ta mong muốn tăng cường quan hệ song phương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, và chúng ta cần phải làm điều đó, nhưng chúng ta không thể làm điều đó sau lưng những người đang bị đàn áp.”
Tiến sĩ Võ Đức Văn, Tổng thư ký Hiệp hội Biển Đông Nam Á, người từng tham dự nhiều lần Ngày Nhân quyền Việt Nam ở thủ đô Washington DC, cho biết tổ chức của ông sẽ gửi báo cáo tới Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ để chất vấn. Ông nói:
“Làm thế nào mà Hoa Kỳ quan hệ với một nước mà vi phạm nhân quyền vẫn xảy ra hàng ngày nếu không muốn nói là nghiêm trọng như vậy thì liệu sự nâng cấp quan hệ lên chiến lược toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam có làm tổn thương giá trị quan trọng nhất về dân chủ và nhân quyền của Hoa Kỳ hay không.”
(Theo RFA)
