Cách Covid-19 thay đổi ngành bán hàng miễn thuế

Đại dịch đang định hình lại xu hướng phát triển của ngành bán hàng miễn thuế khi sân bay không còn là “con gà đẻ trứng vàng”.

Hải Nam, hòn đảo nhiệt đới cách Hong Kong 450 km về phía tây nam, từng là nơi đầy các khu nghỉ dưỡng bình dân dành cho những du khách Trung Quốc không đủ khả năng du lịch đến Hawaii.

Ngày nay, nơi đây thu hút những người rủng rỉnh hơn. Họ đến để mua áo khoác Gucci, trang sức Tiffany tại một trong những trung tâm mua sắm lớn sang trọng ở hòn đảo, không khác gì trên Đại lộ số 5 ở New York hoặc Đại lộ Montaigne ở Paris.

Và thay vì đi dạo xung quanh cùng với hàng tá chiếc túi trên tay, du khách có thể nhận đồ ở sân bay khi về, hoặc nhờ chuyển thẳng đến đó. Theo các quy định được đặt ra cách đây một thập kỷ, Hải Nam là khu vực tách biệt với Trung Quốc đại lục về nghĩa vụ thuế. Họ được miễn nhiều loại thuế, có thể giúp hàng hóa rẻ hơn 30%.

Người Trung Quốc xếp hàng chờ vào mua sắm tại một cửa hàng Gucci ở Hải Nam năm 2020. Ảnh: Reuters.

Người Trung Quốc xếp hàng chờ vào mua sắm tại một cửa hàng Gucci ở Hải Nam năm 2020. Ảnh: Reuters.

Mua sắm miễn thuế gợi lên hình ảnh các nhà ga sân bay đông đúc. Nhưng vì đại dịch, cảnh nhộn nhịp không còn và nhiều cửa hàng tại đó bị thiệt hại nặng nề. Theo Generation Research, sau khi đạt được 86 tỷ USD vào năm 2019, doanh số bán hàng miễn thuế toàn cầu đã giảm hai phần ba vào năm ngoái.

Mauro Anastasi của Brain, công ty tư vấn khác, dự báo doanh số bán lẻ du lịch sẽ không đạt được mức đó lần nữa trước nửa cuối thập kỷ này. Hành khách quốc tế và doanh nhân, những người chi tiêu hào phóng, có khả năng còn lâu mới di chuyển bằng máy bay trở lại. Khách du lịch Trung Quốc, luôn được các nhà bán hàng miễn thuế đánh giá cao nhất, đang tránh xa những quốc gia có thành tích kém trong việc xử lý đại dịch.

Một ngày nào đó, khách hàng sẽ trở lại sân bay. Tuy nhiên, giữa lúc đại dịch còn diễn ra, ngành hàng miễn thuế phải tự thay đổi để tổn tại. Họ tập trung cao vào phân khúc đồ xa xỉ, ít liên kết với du lịch mà lại gần gũi hơn với những người chơi xe cao cấp ở châu Á. Hải Nam hướng theo cách này.

Trước đại dịch, bán hàng cho khách du lịch là một trong vài điểm sáng trong ngành bán lẻ truyền thống. Thông lệ này trở nên phổ biến kể từ khi các tàu du lịch mời hành khách mua rượu và thuốc lá miễn thuế. Năm 1950, Ireland áp dụng nguyên tắc này vào ngành hàng không. Khi lượng khách du lịch tăng mạnh, các sân bay trên toàn thế giới tự chuyển thành các trung tâm mua sắm miễn thuế.

Ngành này tăng trưởng hàng năm khoảng 8% trong nhiều năm trở lại đây trước khi đại dịch bùng phát, nhờ vào bán rượu cognac, kính râm, ví và các loại trang sức khác. Doanh số bán hàng tăng gấp 8 lần kể từ cuối những năm 1980. Các nhà tiếp thị phấn khởi xem các cửa hàng miễn thuế là “lục địa thứ sáu”.

Covid-19 làm giảm đi sự sôi động đó. Cũng như trong nhiều lĩnh vực khác, đại dịch thúc đẩy các xu hướng từ trước, định hình lại ngành kinh doanh hàng miễn thuế. Trước tiên là đa dạng mặt hàng được bán miễn thuế. Rượu và, đặc biệt, thuốc lá giảm dần trong những năm qua.

Các thương hiệu sang trọng trở thành nhãn hiệu chính trong các nhà ga ở sân bay do đây chính là nơi tốt để giới thiệu sản phẩm đến những người giàu có, đặc biệt là hành khách châu Á. Các mặt hàng xa xỉ, nước hoa và mỹ phẩm hiện chiếm ưu thế trong lĩnh vực bán lẻ du lịch, chiếm hai phần ba doanh thu.

Sự phát triển thứ hai là dịch chuyển cửa hàng miễn thuế khỏi các sân bay. Nhà ga vẫn là môi trường dành cho các mặt hàng này, nhưng trong những năm gần đây, hoạt động mua sắm miễn thuế vẫn mở rộng ra các địa điểm xa hơn. Chi tiêu của mỗi hành khách tại các sân bay giảm ngay cả trước khi Covid-19 bùng phát.

Đồng thời, các cửa hàng chuyên biệt tại trung tâm thành phố ở các điểm nóng du lịch cũng thu hút du khách đủ điều kiện có thể mua được hàng miễn thuế mang về. Những địa điểm này, đặc biệt phổ biến ở châu Á, hiện chiếm gần 40% tổng doanh thu. Các quy tắc tùy thuộc vào mỗi quốc gia, nhưng một số cho phép mua sắm đối với những khách hàng có kế hoạch du lịch từ trước.

Các cửa hàng miễn thuế đang mọc lên trên khắp Trung Quốc đại lục, phục vụ cho du khách trong nước vừa trở về từ nước ngoài và, sắp tới là những người có kế hoạch du lịch đến đó trong tương lai. Ví dụ, những khách hàng Trung Quốc ở Hải Nam hiện được hưởng khoản chiết khấu miễn thuế trị giá 100.000 nhân dân tệ (15.500 USD), nhờ vào đợt giảm thuế tăng gấp ba lần gần đây.

Xu hướng cuối cùng, cũng diễn ra ở Hải Nam, là sự dịch chuyển về phía đông của hàng hóa miễn thuế. Năm 2011, châu Á – Thái Bình Dương vượt qua châu Âu trở thành thị trường lớn nhất trong khu vực. Trước đại dịch, Incheon (Seoul), cách Bắc Kinh hai giờ bay, trở thành trung tâm bán hàng sân bay lớn nhất thế giới.

Doanh thu của Prada và Hermès ở châu Á không kể Nhật Bản tăng hơn 40% vào năm 2020, chủ yếu do sự bùng nổ ở Hải Nam. Doanh số bán hàng ở đó đạt 5 tỷ USD vào năm ngoái, tăng hơn gấp đôi so với năm 2019. Những người theo dõi ngành này dự đoán con số này có thể tăng trưởng gấp 5 lần trong một thập kỷ.

Mặc dù khách hàng Trung Quốc là người tiêu dùng mặt hàng xa xỉ lớn nhất thế giới trong nhiều năm, chiếm một phần ba tổng doanh số toàn cầu, các thương hiệu từng ngần ngại không muốn xem những nơi như Hải Nam là địa điểm bán hàng xa xỉ hàng đầu. Bởi lẽ khoảng hai phần ba chi tiêu của người Trung Quốc dành cho túi xách, đồng hồ và đồ trang sức khác ở nước ngoài.

Chính quyền nước này rất muốn thay đổi điều đó. Việc giảm thuế ngày càng nhiều dành cho giới thượng lưu là “nguyên lý quan trọng trong sứ mệnh dài hạn của chính phủ nhằm tối đa hóa tiêu dùng trong nước và Hoa kiều quay về mua sắm thông qua du lịch”, Martin Moodie của Moodie Davitt Report, đánh giá.

Daniel Zipser của McKinsey, kỳ vọng tỷ trọng chi tiêu cho mặt hàng xa xỉ ở nước ngoài sẽ giảm. Kết quả, thái độ của các nhóm hàng xa xỉ đối với những địa điểm như Hải Nam “thay đổi đáng kể”, Cherry Leung của Bernstein, nhà môi giới, cho biết.

Nếu như người Trung Quốc tiếp tục mua sắm trang sức ở trong nước, điều đó sẽ thu hút nhiều hoạt động kinh doanh hơn từ các nhà khai thác hàng miễn thuế từng thống trị các sân bay không phải của Trung Quốc, chẳng hạn như Dufry của Thụy Sĩ và DFS, thuộc đế chế hàng xa xỉ LVMH.

Năm ngoái, China Duty Free, tập đoàn do nhà nước kiểm soát, vượt qua Dufry và trở thành nhà cung cấp mặt hàng xa xỉ miễn thuế lớn nhất thế giới. Giá trị vốn hóa thị trường của chi nhánh được niêm yết tại Thượng Hải của China Duty Free tăng hơn gấp ba lần trong năm qua, lên tới 112 tỷ USD. Điều này khiến nó trở thành một trong những nhà bán lẻ có giá trị nhất hành tinh.

Với việc thừa nhận về sự thay đổi cán cân chi tiêu, vài nhà bán lẻ du lịch cố gắng thâm nhập vào Hải Nam. Dufry bán cổ phần cho Alibaba với hy vọng gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc có thể cải thiện thu nhập của mình ở đó. Tháng trước, Lagardère Travel Retail, một nhánh của tập đoàn Pháp, khai trương cửa hàng thứ hai trên đảo này.

Tất nhiên, sân bay vẫn là nơi tốt để thu hút những khách hàng giàu có. Những người buồn chán trong lúc chờ đợi chuyến bay đều là điểm nhắm hoàn hảo cho các thương hiệu hàng xa xỉ. Hầu hết nhà bán lẻ đều dành tài lực để thu hút khách hàng đến cửa hàng hay trang web của họ, theo Julián Díaz González, chủ Dufry.

“Đối với chúng tôi, vấn đề là thu hút được khách từ hành lang bước vào cửa hàng”, ông nói. Khi ngành này tiếp tục phát triển, ông nhận ra rằng việc đưa các cửa hàng miễn thuế đến với khách hàng không còn là điều đơn giản.

Theo vnexpress